KORT VERHAAL

Meneer Foppe pakte het gevouwen papier dat rechtop tegen de vaas op het dressoir stond geleund, ging er mee aan de grote tafel zitten en vouwde het open. Hij draaide het vel met de lange lijsten om en las aan de rechterachterkant, voor de zoveelste keer de teksten bij de drie plaatjes.a

?Hoe te stemmen met de stemmachine?, stond er in dikke, forse letters boven.
Meneer Foppe herinnerde zich zijn geschutter bij de voorvorige verkiezingen, toen hij in het gymnastieklokaal van de school in de Vlierboomstraat, ineens niets vermoedend voor het grote paneel met de knopjes stond. Hij had, zoals altijd, gerekend op een potlood en dat je een rondje rood moest kleuren. Je kreeg dan rustig de tijd, je stapte met je opgevouwen papier naar buiten, liet het in de gleuf van een bus zakken en klaar was kees. Makkelijk. Had hij zo vaak vader zien doen en zelf gedaan.

?1. Zoek de naam van de kandidaat van uw keuze... ?
Ja, dat was toen heel pijnlijk. Voor hij erachter kwam dat de rijen knopjes overeenkwamen met de lijsten op het papier, had de strenge mevrouw die in een stoel vlak naast het paneel zat, al twee keer gevraagd ?of het lukte?.

?Druk op de naam van de kandidaat van uw keuze. ?
Op een voorbeeldplaatje was een hand getekend die met de wijsvinger op de vijfde rij, het vijfde knopje van boven aanwees. Hij draaide het papier om en zocht op de vijfde rij naar de vijfde plaats en las: Vendrik, G. C. M. (Kees). Had hij die meneer Kees Vendrik ooit op de televisie gezien? Hij dacht van niet. Wie was Kees Vendrik? Wilden ze dat hij ging stemmen op een meneer die hij niet kende?

Plaatje 2 bracht hem nog verder in verwarring.
?Controleer of de naam van uw keuze juist is. Indien niet akkoord druk nu wel op de naam van de kandidaat van uw keuze. ?
De getekende wijsvinger wees hier naar het derde hokje van de vierde lijst en bij bestudering van de voorkant kwam hij erachter dat de vinger op Dittrich B.O. (Boris) wees. Boris Dittrich, ja, die naam zei hem wel wat... Was dat niet die meneer met die goedgekamde krullen? Die kwam vaak op tv. Indien niet akkoord... wat bedoelden ze precies? Was Kees Vendrik niet akkoord en Boris Dittrich wel? Meneer Foppe werd met de minuut zenuwachtiger.

En hij was al zo trillerig geworden toen hij vanmorgen zijn halfje wit en halfje volle melk was gaan halen in de supermarkt. Daarbij was hij de sigarenzaak van De Vries gepasseerd en in het voorbijgaan zag hij in een flits op de krantenvoorpagina?s in de buitenstandaard de grote foto van een liggende man op straat. Geschrokken draaide hij zijn hoofd weg. Ineens schoot hem de avond tevoren weer te binnen. De vreselijke tv-beelden, een ambulance, een helicopter, een begrafenisauto, de mannen van de praatprogramma?s die tot laat in de avond met wapperende handen door elkaar zaten te hardpraten. Toen hij er eindelijk toekwam de tv uit te knippen, merkte hij dat zijn handen beefden. Hij was in zijn keukentje een pannetje melk gaan warm maken. De beker melk, met een lepel honing erin opgelost, kreeg hij zonder morsen opgedronken en daarna had hij zijn pyama aangetrokken en was in bed gaan liggen. Het slaapdrankje werkte gelukkig.

Toen hij vanmorgen wakker werd, leek het of hij naar had gedroomd. Het was allemaal niet waar... het kon niet waar zijn. De krantenfoto drukte hem op de vreselijke waarheid: meneer Glansman was dood.
Toen hij z'n boodschapjes had gedaan, wist hij niet hoe snel hij naar huis moest teruglopen. Hij ging in de grote stoel zitten, keek stilletjes voor zich uit en dacht aan vader. Wat zou die hebben gezegd over alles wat er was gebeurd?

Vader en moeder hadden hem, toen?ie tien jaar was, voor het eerst naar het stemmen meegenomen in de Vlierboomschool. Z?n eigen school - trots wees de kleine meneer Foppe zijn moeder naar het plafond waar de ringen hingen. En toen vader het stemhokje binnenging, mocht de kleine meneer Foppe mee.
Vader had hem geleerd dat je altijd moest stemmen op de eerste plaats van de eerste lijst. Of was dat wel zo? Stond meneer Drees toen ook al op de eerste lijst? In ieder geval was die meneer de nummer 1 van vaders partij. Thuis hing voor het raam een groot rood affiche.

Meneer Foppe huiverde. Stel je voor dat hij nu, voor het raam van zijn eenpersoons-appartement ook zo?n affiche had hangen. Hij woonde op de eerste etage van het flatgebouw, maar als hij naar beneden keek en de afstand schatte, was hij er zeker van dat die wildemannen, zoals hij ze gisteravond op het Plein in Den Haag bezig had gezien, heel makkelijk met een steen zijn ruit konden ingooien.

Later, toen hij zelf ging stemmen, was het op zo?n stemdag ook nog gezellig en feestelijk toeggegaan. Hij liep dan opgewekt naar zijn oude school, zeker van zijn zaak.
?Meneer Foppe H.G?, las de voorzitter achter de tafel.
?En dat ben ik!?, had meneer Foppe in een overmoedig jolige bui wel eens durven roepen.
In het hokje maakte hij met het potlood het eerste rondje van lijst 1 rood, - alsof hij het dagelijks deed - liet het biljet in de gleuf van de bus zakken, lichtte zijn hoed en wenste de commissie achter de tafel een prettige voortzetting. Voor hij de zaal uitstapte inspecteerde hij nog even de ringen. Akkoord. Pompompom. Plicht gedaan.
Zo had hij op meneer Den Uyl gestemd en de laatste twee keer op meneer Kok. Mede namens vader, daar was hij van overtuigd.

Maar toen meneer Kok vorig jaar had gezegd dat hij ging stoppen, was de verwarring bij meneer Foppe begonnen. Die meneer Melkert... Ja, was dat nou wel een meneer voor op de eerste plaats?
En steeds vaker kwam die meneer met dat kale hoofd op tv. Wat een rare meneer was dat. Meneer Foppe ging altijd een beetje rechterop zitten als?ie sprak. Hij had van die glanzende ogen in zijn glanzende hoofd en als?ie lachte, glimlachte meneer Foppe mee. Meneer Glansman, noemde hij hem. Meneer Foppe zei het wel ?s hardop, als?ie ?m ergens in een programma zag binnenkomen, boven iedereen uitstekend: ?Dag meneer Glansman!?
Wat zou vader van hem hebben gevonden?

En hij had al 's op het grote vouwpapier gekeken naar de plaats van meneer Glansman in de lijsten. Zijn naam stond in het eerste hokje van de laatste lijst. Nou, dacht meneer Foppe, bij het stemmen met het knopjesbord is dat eigenlijk net zo makkelijk als drukken op het eerste hokje van de eerste lijst.
Er ging geen dag voorbij of Meneer Glansman was op tv te zien. Meneer Foppe ging zelfs naar ?m zoeken - hij zat zelden meer rustig in zijn stoel een favoriet natuurprogramma uit te kijken - rusteloos drukte hij op zijn afstandsbediening tot hij meneer Glansman weer op het netvlies kreeg.
Het verwarrende voor meneer Foppe was, dat meneer Glansman en vaders meneer Melkert - je kon het zien - dat boterde niet. Ze zaten regelmatig op elkaar te vitten en meneer Foppe wilde dan graag vaders meneer Melkert de hand boven het hoofd houden door het met hem eens te zijn, maar hij kon nooit precies navertellen wat meneer Melkert had gezegd. Terwijl meneer Glansman altijd dingen zei, waarvan je dacht dat ze glashelder waren.

In een flits zag meneer Foppe die afschuwelijke krantenfoto weer voor zich. Die meneer op straat, dat was meneer Glansman niet meer. Meneer Foppe schudde even met zijn hoofd, in de hoop dat het beeld eruit zou worden geslingerd. Zorgelijk boog hij zich weer over het vouwblad.
?3. Druk op rode stemknop... U heeft gestemd. ?
Op het derde plaatje wees de getekende vinger naar een witte knop. Dus in werkelijkheid was die witte knop straks rood? Hadden ze niet met rood kunnen drukken, dat maakte het een stuk eenvoudiger. Naast de witte knop stond: niet akkoord, druk op naam van gewenste kandidaat. Er was een pijl getekend in de richting van de witte knop. Maar hij was toch al niet-akkoord gegaan met Kees Vendrik? Nog meer verwarring.
In het Achtuur Journaal had hij meneer Kok horen zeggen, dat de verkiezingen gewoon doorgingen. Gelukkig maar, want uitstel, betekende meer zenuwen.

Hij wist nu helemaal niet meer wat hem volgende week te doen stond. Toch maar weer hokje 1 van lijst 1? Of hokje 1 van de laatste lijst? Om als het ware meneer Glansman alsnog te bedanken voor de leuke uurtjes op tv?
Het was pas negen uur, maar meneer Foppe ging nu alvast de melk warm maken in het steelpannetje. Hij moest morgen maar een heel pak volle melk kopen; de komende dagen zou hij nog veel slaapdrankjes nodig hebben.

Toen hij in bed lag en de zaak nog eens overdacht, werd het stemprobleem hem pas goed duidelijk.
Moest hij volgende week voor het eerst in zijn leven gaan stemmen op een meneer die misschien niet door vader werd goedgekeurd?
Of, nog moeilijker: moest hij gaan stemmen op een meneer die niet meer leefde?

?Zoek de naam van de kandidaat... Indien NIET AKKOORD druk nu wel op de naam van uw keuze.?

Met een denkfrons in zijn voorhoofd, knipte meneer Foppe de lamp op zijn nachtkastje uit.